Concerto di Margherita – Elisabella

Beschrijving

Elisabella: marchese van Ferrara en Mantua

Concerto di Margherita gaat terug in de tijd en bezoekt de hoven van Ferrara en Mantua in hun hoogtijdagen: het bewind van Isabella d’Este, de overgrootmoeder van Margherita Gonzaga die de naam van het huidige ensemble inspireerde. Isabella d’Este navigeerde trefzeker door het toenmalige politieke landschap.
Ze was zich altijd bewust van het verleden en werd diep geïnspireerd door de verhalen en verzen uit de oudheid. Isabella vergeleek zichzelf met Dido, ook wel Elissa genoemd, de Carthageese koningin van Vergilius’ Aeneis. Haar identiteit kwam vaak overeen met de oude identiteit van Dido, zoals in een elegie in het Latijn geschreven door Baldassare Castiglione: „Zolang ze zingt, en met haar vinger speelt op het klagende ivoor, haalt de mooie Elisa haar geluid uit de hemel“. De namen van Isabella enElissa zouden samensmelten tot Elisabella. Iets noordelijker, vonden in opdracht van Duitse humanisten als Conrad Celtis, belangrijke experimenten plaats met de metrische poëzie van Vergilius en Horace en die omgevormd werd in een vierstemmige homofonie. In 1507 werden de Melopoiae gepubliceerd, waarschijnlijk de eerste muziekprent met beweegbaar lettertype ten noorden van de Alpen. Terwijl de frottole het organisch gegroeide zelfvertrouwen van de Italiaanse renaissance uitbeeldt, lijken de ode zettingen symbolisch voor de leergierigheid van de Duitse humanisten. De afstand in mentaliteit tussen deze twee genres lijkt misschien immens op het eerste gezicht, maar Conrad Celtis en ode componisten als Petrus Tritonius hadden door Italië gereisd en waren goed bekend met de culturele landschap in die tijd. Men zou kunnen zeggen dat de praktijk van het Italiaanse lied de inspiratie was voor de Duitse humanisten ode. Zoals het bloeiende hofleven van Isabella, dat doordrenkt was met voordrachten en uitvoeringen van teksten van klassieke auteurs, zijn de humanistische odes het bewijs van de heropleving en revitalisering van de oudheid. Concerto di Margherita probeert de pracht van de Renaissance die op zijn beurt werd geïnspireerd door een nog verder weg maar nog steeds zeer aanwezig verleden te laten herleven.