Tomasz Aleksander Plusa

Beschrijving

Tarief: € 23

Korting: Stadjerspas en leeftijd tot 30 jaar half geld

Gebruik hiervoor de kaartoptie: half geld
U betaalt dan slechts € 11,50 per kaartje.

zondag 15 april

Lutherse kerk 15.00 uur
Vioolsonates van Johann Georg Pisendel

Tomasz Aleksander Plusa – barokviool, Ere Lievonen – klavecimbel, Israel Golani – theorbe en Robert Smith – cello

 

 

Johann Georg Pisendel

Het programma:

• Sonate in g klein voor viool en continuo
• Sonate in c klein voor viool en continuo
• Sonate voor viool solo in a klein
• Sonate voor viool en continuo in c klein

Johann Georg Pisendel

Duits violist, dirigent en componist, geboren in Cadolzburg, bij Nuremberg, 26 december 1687, gestorven in Dresden 25 november 1755.

Johann Georg Pisendel’s vader was cantor en de organist van de Lutherse kerk in Cadolzburg. Na eerst muzikaal onderricht van zijn vader te hebben gehad werd Pisendel in 1697 koorknaap aan de hofkapel van Ansbach, waar de zanger Francesco Antonio Pistocchi en de violist en componist Giuseppe Torelli zijn leraren waren. Ondanks de reducering van de Hofkapel in 1703, werd hij korte tijd later als violist aangesteld.

Pisendel reisde in 1709 naar Leipzig om zijn muzikale studies voort te zetten en rechten te studeren, waarbij hij onderweg Johann Sebastian Bach in Weimar ontmoette. De technische toverij van Pisendel imponeerde Bach zo dat zijn vioolschrift voor altijd de afdruk van Pisendel’s bekwaamheid zou dragen. Het is moeilijk om Bach’s werken voor onbegeleide viool voor te stellen zonder Pisendel’s viool solo sonata in a klein. Pisendel heeft Bach zijn sonata voor onbegeleide viool in a klein getoond. Die sonate zou model staan voor Bach’s sonates en partitas voor solo viool.

In Leipzig, voert Pisendel het concert van Albinoni uit in collegium musicum en werd al snel een bekende figuur in het muziekleven in Leipzig. In 1710 leidde Pisendel het Collegium musicum wegens afwezigheid van Melchior Hoffmann, die een concerttournee maakte en hem aangewezen had als vervanger.

In 1711 ondernam Pisendel een reis, waarbij hij persoonljk kennis maakte met Georg Philipp Telemann in Eisenach en met Johann Christoph Graupner in Darmstadt. In Darmstadt nam hij deel aan een uitvoering van Graupner’s opera Telemach. Zijn vaardigheden werden onderkend en er werd hem een permanente positie aangeboden aan het hof, welke hij afwees.

Vanaf januari 1712 tot aan zijn dood in november 1755 was Pisendel eerst violist en sinds 1728 Concertmeester van de Dresdner hofkapel.

Zijn functie hield in dat hij tot de musici behoorde die de kroonprins begeleidden op zijn grote tournee. Hij bezocht daarbij Frankrijk in 1714, Berlijn in 1715 en Venetië in 1716/17. Het musiceren in Venetië maakte een diepe indruk op Pisendel en de lengte van zijn verblijf maakte het mogelijk om te studeren bij Vivaldi, met wie hij ook goed bevriend raakte.  Terwijl Pisendel in Italië was, studeerde hij ook bij Montanari in Rome en reisde naar Napels en andere Italiaanse steden. Hij bezocht Venetië nogmaals in 1717 en hernieuwde zijn vriendschap, zowel als zijn studie bij Vivaldi.

Terwijl Pisendel in Venetië was, verzamelde hij een groot aantal manuscripten, waaronder de nieuwste werken en in het bijzonder die van Vivaldi. Sommige hiervan had hij van de componist gekregen, de ondertekende manuscripten van drie sonates en zes concerti dragen de inscriptie “fatto per il Sign. Pisendel.” RV340 opgedragen aan Pisendel draagt de inscriptie “per li coglioni”.
Het grootste deel van de muziek was gekopieerd door Pisendel zelf, waaronder 22 concerten, 7 vioolsonates en complete zettingen van delen van nog 15 concerten. Verder maakte Pisendel kopieën van concerten van Benedetto Marcello en Albinoni die ook een concert aan hem opdroeg.
Deze werken werden na Pisendel’s dood in 1755 alle verworven door keurvorstin Maria Josepha en verblijven in Pisendel’s privé-collectie in de Sächsischen Landes- und Universitätsbibliothek in Dresden. Behalve een vioolsonate RV19 dat wordt bewaard in het Parijse Conservatoire.

Na 1718 werden zijn reizen naar het buitenland minder frequent. In deze periode werd Pisendel compositieleerling van Johann David Heinichen. Pisendel liet slechts een klein oeuvre na maar van hoge kwaliteit. Zijn bewaard gebleven composities laten de invloed zien van zijn Italiaanse ervaringen en worden gedomineerd door werken voor de viool, waarvan belangrijk, 7 vioolconcerten en sonates voor solo viool en basso continuo.

Pisendel was een van de belangrijkste Duitse vioolvirtuozen van de late barok. Vanwege grote violistische bekwaamheid, hoge karaktereigenschappen en uitstekende pedagogische vaardigheden verwierf hij al vroeg erkenning en vriendschap van talrijke belangrijke Duitse musici uit zijn tijd, waaronder Georg Philipp Telemann. Onder Pisendel’s beroemdste leerlingen waren Franz Benda en Johann Gottlieb Graun.

Aan Pisendel’s werkzaamheid als concertmeester onder de dirigent Johann Adolph Hasse dankte de Dresdner hofkapel in de tijd van de “Dresdner Barok” zijn Europese roem.